KAHVE ÜRETİMİNİN EN ÇOK YAPILDIĞI BEŞ ÜLKE

2.1. BREZİLYA

Brezilya  çok kapsamlı ve uzun bir tarihi sürecin sonrasında günümüzdeki kahve kalitesine ulaşmıştır. Brezilya’daki kahve’nin tarihi 1727 senesinde Melo Pelhata’nın bir kahve fidanını Para eyaletine ekmesiyle başlamıştır. İlk zamanlarda hasat edilen kahvenin tamamı  Brezilya halkına satılmış ve tüketilmiştir. 19. yüzyılın başlarında önce yakın ülkelerden ve Avrupa’dan yoğun kahve tüketimi sonucu talep artmış, ihracat başlamış ve Brezilya kahvesi dünyaya geneline tanıtılmıştır. şimdiki yıllarda Brezilya, dünya kahve üretiminin %30'unu karşılamaktadır.

Ülke genelinde yaklaşık 300.000 çiftçi kahve üretimi yapmaktadır. Hem arabica türünde hem de robusta türü çekirdekler üretilmektedir. Cerrado,Minas ve Sao Paulo bölgelerinde kahve üretimi daha yoğunlukta yapılmaktadır. Genel lezzet skalasında düşük gövdeli, çikolatamsı tadların ön planda olduğu kahveler ön plana çıkmaktadır. 

2

Brezilya kahvelerinden bu çalışma için incelenen tür Brezilya Yellow Bourbon çekirdeği olacaktır  (Şekil-2). Diğerlerinin aksine bu meyvenin olgunlaşmış hali kırmızı değil sarı renktedir. Tatlı çikolata,ceviz ve fındıksı tadların duyusal analiz notlarında işaretlendiği  bu çekirdek genel olarak 1150 rakım dolayında yetişen kahve meyvelerinden elde edilir. Patos de Minas  bölgesinde yetişmektedir. Mayıs-Eylül ayları arası hasat edilmektedir. 

Patos de Minas bölge havzanın en yaygın topografik özellikleri, 2,5 milyon yıl kadar önce birikmiş ve daha sonra taşkın seviyesinin üzerine yükselen alüvyonlu toprak katmanlarından oluşan, terrafirme (sağlam zemin) adı verilen hafif dalgalı tepelerdir. Bölge genelinde sığ  göller ve sulak alanlar bulunur.

3

Patos de Minas tropik iklim bölgesidir. Patos de Minas bölgesinde yaz aylarında yağış kış aylarından daha fazla görülür.  Patos de Minas bölgesinin senelik ortalama sıcaklığı 21.8 °C 'dır. (Şekil-3) Yıllık  yağış miktarı: 1296 mm (Ortalama)

2.2.VİETNAM

Robusta türü kahve yetiştiriciliğinin yaygın olarak yetiştiği ülkelerdendir. Dünya üretiminde ikinci sıradadır. 11.000.000 çuval  üretim yapılmaktadır. Kahve yetiştiriciliği  ilk olarak Vietnam’da 1950 yıllarında, Fransızların misyoner çalışmalarında Bourbon bölgesinden  getirdikleri Arabica ağaçlarını Tonkin civarına dikmeleri ile geldiği biliniyor. Ülke, zaman içerisinde üretime ağırlık vermiş ve şimdilerde olarak kahve üretimi çok hızlı ilerlemiştir. 

4

Central highlands, Kuzey ve Güney Vietnam olarak üç ana bölgede kahve yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ekim-nisan ayları arasında hasat yapılmaktadır. Catimor ve chari yetiştirilen kahve türüdür. Genel olarak tat profilinde topraksı tatlar hakimdir. 

İnceleyeceğimiz kahve türü robusta türünde Vietnam raw kahve çeşididir. 300-600 Rakım aralığında yetişmektedir (Şekil-4). Dumanlı bir kokuya sahiptir. Güçlü topraksı ve odunsu notalar,  ekşi çimensi tadlar duyusal analiz sonucu ortaya çıkan lezzetlerdir. Yüksek gövdeli ve kafein oranı yüksek kahvelerdir.  

5

Hanoi havzası ve Kızıl nehir bölgesindeki çökeltiler geç Pleistosen ve Holosen'de oluşmuştur. Yüzey jeolojisi esas olarak kumlu ve killidir. 

Hanoi şehrinde sıcak ve ılıman iklim görülmektedir. Hanoi ilinde belirgin yağış görülmektedir. En kurak aylarda bile yağış miktarı oldukça fazladır. Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasına göre Cfa olarak adlandırılabilir. Hanoi ilinin yıllık ortalama sıcaklığı 23.6 °C 'dır. Yıllık ortalama yağış miktarı: 1760 mm (Şekil-5) 

6

2.3. KOLOMBİYA

Kolombiya kahve üretimi ile 1790 yılında tanıştı. Ancak  ülke  yirminci yüzyılda ticari olarak kahve çekirdeği yetiştirmeye başladı. İlk kahve hasadı Kolombiya'nın doğu bölgesinde yetiştirildi. İhracat 1835 senesinde Amerika Birleşik Devletleri'ne oldu.

 Şu anda bölgeye yayılmış 500.000'den fazla çiftçi vardır (Şekil-6) . Kolombiya'da kahve tarımının çevre üzerinde de büyük bir etkisi vardır. Toprak erozyonu ile mücadelede etkisi vardır ve bölgede yaşayan eşsiz türleri korumaktadır. Kolombiya kahve çekirdeklerinin kafein oranı düşüktür  ve bu sayede asitliği düşüktür."Supremo" en kaliteli çekirdekleridir  . Kahvenin hasatı Eylül ve Aralık ayları içerisinde yapılır.   Kolombiya kahvesinin tadı, bazı alt notaları ile güçlü  karamel tatlılığı barındırır. Asitliği düşük ve yumuşak içimlidir. Koku bu  tadın büyük bir parçasıdır ve aroma, bir miktar kakao ile barındırır. 

Kolombiyalı Medellin Excelso Coffee'nin yetiştiği zengin volkanik toprak, aroma, asitlik ve yapı bakımından çok dengeli bir kahve üretir.

Kolombiya kahvesi incelemeleri, onu zengin bir tada ve narenciye benzeri asitliğe sahip orta gövdeli olarak not etme eğilimindedir. Yüksekte yetişen en iyi Kolombiya kahvesi, neredeyse fermente olmuş gibi görünen meyvemsi tat türü olmasa da, klasik Latin Amerika hafif, meyvemsi lezzetini temsil eder.

Kolombiya kahve üretim bölgesi, yılda 1666 saat güneş ışığı, yılda 1866 mm (74 inç) yağış ve yüksek oranda organik madde içeren topraklar gibi faktörlerin bir kombinasyonunu sunar.

Medellin bölgesinde kahve yetiştirilen bölgelerindeki volkanik kökenli topraklar, erozyona karşı korunursa olağanüstü verimli olabilir. Bogotá'nın batısındaki Quindío bölümü, özellikle zengin  alüvyon topraklarıyla ünlüdür. 

7

Ülkenin Ekvator'a yakınlığı nedeniyle iklimi genellikle tropikal ve izotermaldir (mevsimlerde gerçek bir değişiklik olmaz). Sıcaklıklar yıl boyunca çok az değişiklik gösterir. Gerçekten değişken olan tek iklim unsuru, yıllık yağış miktarıdır. İklim farklılıkları, kuzeydoğu ve güneydoğu alize rüzgarlarının kaynaklandığı iki ana hava kütlesi arasındaki tropikler arası yakınsama bölgesinin yüksekliği ve yer değiştirmesi ile ilgilidir. 

8

2.4. ENDONEZYA

1699 Yılından beri kahve yetiştiriciliği yapılmaktadır. Genel olarak yarı yıkanmış proses tercih edilir. Bu kahveyi çok gövdeli bir yapıya dönüştürür. Endonezya kahvelerinde düşük asiditeye rastlarız. Endonezya kahveleri odunsu,topraksı ve baharatsı tadlara sahiptir. 

Endonezya  üretimi %75 Robusta, %25 Arabica cinsinden oluşur. Ülkenin tamamı, kahve üretimi için idealdir. Endonezya'da ilk kahve yetiştiriciliği denemeleri Yemen çekirdekleri ile yapılır. En bilinen kahve türleri;

Sumatra

Sumatra lintong

Java arabica

Mocha java

Sulawesi

Gayo mountain

Mandheling

Kopi luwak

Koyu ve koyu kavrulmayı seven kahve tiryakileri genellikle Endonezya kahvelerine ilgi duyar (Şekil-7) . Kahve çekirdeklerinin tam lezzet notları, çekirdeklerin Endonezya’nın hangi bölgesinde yetiştirildiğine bağlı olacaktır.  Bali’deki bazı kahve çiftlikleri, kahveye mineralize bir tat katan ve daha topraklı bir tat veren volkanik topraktadır.

Endonezya sumatra kahvesi örneğinde topraksı odunsu tatların baskın olduğu bir kahve türüdür. Yetiştirildiği yükseklik 1000-1500 dolayındadır. Orta gövdeye sahip ve hafif asidite barındırır. 

9

Sumatra toprakları tortul kayalardır. Eğimler yüzde 2 ila 35 arasındadır. Bu topraklar kilden  oluşmuştur. İklim, uzun, soğuk ve kurak kışları serindir. Endonezya, toprak oluşumunda iklim ve kaynak kaya arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Java'daki kayalar öncelikle andezitik volkaniklerdir (esas olarak oligoklaz veya feldspat minerallerinden oluşan koyu gri kayalar), riyolitler (granitin asidik lav formu) Sumatra'da, Riau takımadalarındaki granitlerde, Kalimantan'daki granitler ve tortullarda baskındır. batı Yeni Gine'deki tortullar. Nemli bölgelerde ortaya çıkan topraklar esas olarak lateritiktir (demir oksitler ve alüminyum hidroksit içerir) ve kaynak kayaya bağlı olarak değişen verimliliktedir; ağır siyah veya gri-siyah margalit toprakları ve kireçtaşı toprakları içerir. Kara topraklar, belirgin bir kurak mevsime sahip bölgelerde görülür.

                                                                                                                                            10

2.5. ETİYOPYA

Etiyopya (eski adıyla Habeşistan) kahvenin doğduğu yer olduğuna inanılır. Etiyopya tarihinde, keçi çobanı olan Khaldi’nin MS 800‘lü yıllarda kahveyi tesadüfen bulduğu ve kahveden büyülü bir meyve olarak yararlandığı iddia edilmektedir. Efsaneye göre, çoban keçilerini ağaçların arasından kahve meyvesini yerken ve çılgınca dans ederken gördü ve kahveyi keşfetti. (Şekil-8)

Şekil-8

11

Etiyopya kahvenin  anavatanıdır. Kahve ağaçları bu topraklarda yüzlerce yıldan bugüne vahşi şekilde büyüdü. Doğal ve  yapay hiçbir şey eklenmeden lezzetli kahveyi üretmek için son derece özverili davranılır.

Etiyopya’da binden fazla kahve çekirdeği türü vardır. Güneydeki dağlık bölgedeki yüksek kotlar, mükemmel yetiştirme koşulları sağlar. Etiyopya’da 15 milyondan fazla insan kahve işleri ile uğraşmaktadır. Genellikle heirloom türü arabica çekirdekleri yetiştirilir. En bilinen  moka ve geisha türlerini Sidamo,Yirgacheffe ve Djimmah bölgelerinde yetişmektedir. 

İnceleyeceğimiz kahve Sidamo Gr.4 çekirdeği olacaktır. Bitter çikolata,sedir ağacı ve karabiber tatlarına sahiptir. 1200 rakımda ve belirgin gövde duyusal analiz raporunda açıklanmıştır.

Kahve üretilen topraklarında yani  batı ovalarında ve batı yaylalarının eteklerinde bulunan koyu kildir. Vertisollerden oluşan, hem gıda hem de tarım için orta ila yüksek potansiyele sahiptirler, ancak toprak işleme problemleri oluştururlar çünkü kuruduğunda sertleşirler ve ıslandıklarında yapışkan hale gelirler.  Etiyopya'nın zengin kahve yetiştirme alanları bu topraklarda bulunur. Etiyopya tropikal enlemlerde bulunur, düşük rakımlı alanları tropikal savan veya çölün tipik iklim koşullarını yaşar.   Düzlüklerde yıllık ortalama sıcaklıklar düşük 60'larda F (10'ların ortası C), ovalar ise düşük 80'lerde F (üst 20'ler C) civarındadır. (Şekil-9)

12

Şekil-9